Een ontsteking komt altijd op het verkeerde moment: Het doet pijn, het hindert, het vraagt aandacht. Kortom: we hebben er last van. Of bewijst de ontsteking ons een goede dienst? Wat is het doel van een ontsteking?

[Dit verhaal gaat over ontstekingen die bij schade door een mechanische oorzaak zijn ontstaan. Het gaat niet over ontstekingen die zijn ontstaan door chronische ziekten of infecties.]

Ik heb last van een ontstoken…

Het eerste wat mensen vaak benoemen aan een ontsteking is dat ze er zo’n last van hebben. Dat verbaast je misschien minder wanneer we naar de symptomen van een ontsteking kijken: Roodheid, zwelling, kloppend gevoel, het wordt warm, beweegt stijf en het doet pijn. Vooral de pijn is waar mensen over klagen. “Ik heb last van een ontsteking in mijn schouder.” Maar is dat wel terecht? De ontsteking komt toch de weefselschade verhelpen? Het klinkt toch heel anders als dezelfde persoon zegt: “Ik kan mijn schouder nu even niet goed gebruiken, want mijn lichaam wil iets repareren wat stuk is.”

Een goede ontsteking is het halve werk

Een ontsteking is niets minder dan de start van reparatiewerk aan je lichaam. De meeste ontstekingen ontstaan bij weefselschade. Het is de manier van ons lichaam om de reparatie van de schade in gang te zetten. Een goede ontsteking kent een begin en een eind. Hij begint direct na het ontstaan van de schade en hij eindigt meestal zo’n 5 dagen later. De ontsteking heeft als functie: Het opruimen van het beschadigde weefsel en de omgeving reinigen en klaarmaken voor reparatie. Wanneer de eerste fase van reparatie, de ontstekingsfase, goed verloopt, is de uiteindelijke kans op volledig herstel groter.

Het doel heiligt de ontsteking(en)

Een ontsteking is een zelfstandig en automatisch proces, of wel: De ontsteking gaat z’n eigen gang. Nogmaals, het doel van de ontsteking is het opruimen van het beschadigde weefsel en voorbereidingen treffen voor de reparatie. De ontsteking blijft deze handelingen net zolang uitvoeren totdat het lukt(!). Het beschadigde weefsel kan de eerste paar dagen maar weinig hebben: Ongeveer 0-15% van de originele sterkte. Dit betekent dat wanneer jij, door te hoge belasting, over deze grens heen gaat, het weefsel opnieuw beschadigd raakt. En dan begint het hele ontstekings-riedeltje weer opnieuw! Zo kan je herstelproces in de ontstekingsfase blijven hangen. In sommige gevallen zelfs weken in plaats van enkele dagen.

Verwelkom de ontsteking

Wanneer je gootsteen lek is, sta je te springen als je de bus van de loodgieter ziet aankomen. Eindelijk een oplossing voor de lekkage! Het gootsteenkastje heb je alvast vrij gemaakt, zodat de loodgieter er makkelijk bij kan. En misschien vraag je of ze nog een kopje koffie wil of wat anders lekkers. Verder laat je vooral de loodgieter haar werk doen: het repareren van de schade.

Een ontsteking ontstaat bijvoorbeeld na het verzwikken van je enkel, overbelasten van je schouder of stoten van je elleboog, dit is praktisch hetzelfde als de bovenstaande situatie met de gootsteen. De ontsteking is de reparateur van jouw lichaam die graag de schade wil herstellen. De symptomen die je hierdoor krijgt, zijn deels tekenen van een poging tot reparatie: De zwelling en warmte zorgen voor verhoogde activiteit in de beschadigde omgeving. De roodheid en het kloppend gevoel komt door de toename van bloed in het gebied. De pijn en het verlies van functie (je enkel even niet kunnen gebruiken) zijn bedoeld om het lichaamsdeel even wat rust te geven: Dan pas kan de ontsteking en reparatie zijn werk doen.

Bronnen

Hannoodee S, Nasuruddin DN. Acute Inflammatory Response. 2021 Nov 21. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 32310543.

Alessie, J., Jacobs, K., De Morree, J. J., & De Morree, J. J. (2021). Dynamiek Van Het Menselijk Bindweefsel. Bohn Stafleu van Loghum

W.G. Burgerhout et al. (2006) Fysiologie, leerboek voor paramedische opleidingen. Read Business